Bilimsel çalışmalara güven endeksi


Bilimsel çalışmaların yayınlandığı dergilerin, bilim adamları tarafından güvenilirliğini gösteren, etki faktörü (impact factor), h-index ve ilgi sıralaması gibi bir takım ölçüm değerleri vardır. Benzer ölçü değerleri, çalışmayı yapan bilim adamları için de bulunmaktadır. Bu nedenle bilimsel bir çalışmanın değeri çalışmayı yapan kişilerin kim olduğu ve hangi dergide yayınlandığı ile ilişkili olarak artar. Yapılan bilimsel çalışmanın, diğer bilim adamları tarafından değer görmesi ve çalışmalarda referans olarak kullanılması değerini arttırır. Yüksek değere sahip makalelerin yayınlandığı dergilerin de değeri yükselir.


Yapılan araştırmanın tekrar edilebilirliği

Bir çalışmaya ait sonuçların geçerliliğinin daha fazla bilim adamı tarafından kabul görmesinde, çalışmanın başka merkezlerde tekrar edilebilirliği çok büyük öneml taşımaktadır. Çünkü aynı metodla tekrar edildiğinde her dafasında aynı veya benzer sonucun bulunması sonuçların güvenilirliğini arttır. Bir bilim adamı bir çalışma yapmış ise ve bulduğu sonuçlar başkaları tarafından tekrar edildiğinde aynı veya benzer sonuçlara ulaşılamıyorsa çalışmayı yapan kişilerin ve makalenin yayınlandığı derginin güvenilirliği azalır. Bunun en kolay göstergesi ise, derginin veya dergide yayınlanan makalelerin, ayrıca bilim adamının çalışmalarının başkaları tarafından ne kadar kaynak olarak gösterildiğidir. Benzer kriterler bilimsel kitaplar için de geçerlidir.


Bilimsel çalışmaların yorumlanması ile ilişkili güven sorunu

Sonuçları güven veren bir çalışma, güvenilir bir dergide yayınlanmasına rağmen yorumlayan kişi tarafından yanlış değerlendirilir ise bu yorumlayan kişinin güvenilirliğini etkiler. Bu, çalışmayı yapan veya yayınlayan derginin üzerindeki güven yükünü gösteren bir işaret olarak değerlendirilmemelidir. Yorumu yapan bilim adamının güven indeksi, çalışmaları, öz geçmişi gibi özellikler bu kapsamda değerlendirilirken, çoğu zaman o kişinin hatalı olduğu yani sözde bilim (pseudoscience) yaptığı konuyu iyi bilen biri tarafından değerlendirilebilir.


Bilim ve ticaret

Bilimsel çalışmaların desteklediği çeşitli ticari ürünler vardır. Bu ürünlerin daha iyi satabilmesi için veya diğer nedenlerden dolayı taraflı olarak yapılan çalışmalar bilimi yanıltır.