Olgunlaşma sürecinde T hücre çeşitleri

Double pozitif timosit CD4 ve CD8 T hücrelere dönüşürken az miktarda diğer bazı hücre çeşitlerine de dönüşmektedir. CD4+, CD8+ yanında Minör lenfosit alt grupları (the ‘peacekeepers’ of the immune system) MHC molekülü ile uyarılma sonucunda yeterli sinyal oluşmamasına rağmen apopitoza uğramayan hücrelerden oluşmaktadır. Bu nedenle minör lenfositlerin genel olarak CD4+ ve CD8+ timositlerden self antijene daha güçlü ilgisi olduğu anlaşılmaktadır.

  1. CD4+ T hücre, double pozitif T hücre yüzeyinde MHC II molekülü ile bağlanan CD4 molekülü vardır. CD4 molekülü MHC II molekülü ile bağlandığında CD8 molekülünün üretimi durur ve aynı zamanda ZBTB7B transkripsiyon faktörünün upregülasyonu artar.
  2. CD8+ T hücre, double pozitif T hücre yüzeyinde MHC I molekülü ile bağlanan CD8 molekülü vardır. CD8 molekülü MHC I molekülü ile bağlandığında CD4 molekülünün üretimi durur ve aynı zamanda RUNX3 transkripsiyon faktörünün upregülasyonu artar. RUNX3 VE ZBTB7B birbirlerini inhibe eder.
  3. Regülatuar T hücre (Treg), CD4+ timositlerden kendi antijenini tanıyanlar Treg hücrelerine dönüşebilmektedir.Treg hücreleri, CD4+ hücrelerinin alt grubudur, MHC II molekülü ile sunulan peptidleri tanır. Treg'in en önemli görevi otoimmüniteyi engeller. MHC molekülüne güçlü bağlanmasına rağmen apopitoza uğramaz. Agonist seleksiyon.
  4. Mucosal associated invariant T (MAIT) Hücreleri, klasik olmayan MHC MR1 molekülü ile uyarıldığında ortaya çıkar. MAIT hücreleri küçük mikrobiyal peptidlerin non-polimorfik MHC benzeri MR1 ile sunulması sonucu ortaya çıkar. MAIT hücreleri insanda bol bulunur ve mukoza dokularında immün yanıtı düzenledikleri düşünülmektedir.
  5. Intraepiteliyal lenfosit (IEL), double pozitif timositlerden CD8αα olanlarıdır. MHC I ile bağlandığında ve Ko-stimülasyon olmadığında ortaya çıkar. IEL, ince ve kalın bağırsak arasında yer alan epitellerin arasına yerleşir. IEL timusta self peptid ligandlarının MHC I ile sunulması ile birlikte ko-sitimülasyon olmadığında ortaya çıkar. IEL bariyer yüzey homeostazının korunmasında rol oynar.
  6. Invariant natural killer T (iNKT) hücreleri, klasik olmayan MHC CD1d molekülü ile uyarıldığında ortaya çıkar. iNKT, TCR'nin self-lipidleri (antijenden farklı) non-polimorfik MHC benzeri CD1d molekülü ile sunulması sonucunda tanır, ko stimülatör olarak SLAM ailesi sinyal oluşturur. iNKT'ler birçok dokuda (CD4+ ve CD8+ sadece sekonder ortanlarda bulunduğundan) bol miktarda bulunabilir ve bu dokularda immün yanıtı düzenler ayrıca yağ dokularında homeostazı sağlar.
  7. γδ T hücreleri, DN3 hücrelerden kaynaklanır.

Kaynaklar

Ashby, K.M., Hogquist, K.A. A guide to thymic selection of T cells. Nat Rev Immunol (2023). https://doi.org/10.1038/s41577-023-00911-8